Akai QX-3700 User Manual download pdf (Page 12)

powinowactwo do swoistego elementu rozpoznania

w DNA niż homodimer. Receptor witaminy D3,

VDR (vitamin D 3 receptor) oraz receptor aktywowa

ny przez czynniki proliferacji peroksysomów, PPAR

(peroxisome proliferator-activated receptor) akty

wują ekspresję genów wyłącznie jako dimery z RXR

[2]. Wkrótce zaczęły też napływać informacje o

obecności licznych homologicznych białek jądro

wych, występujących w komórkach ssaków, zdol

nych do dimeryzacji z RXR i asocjacji z DNA. Uzna

no je za potencjalne receptory i określono mianem

„receptorów sierocych”. Z czasem udało się ustalić

ligandy niektórych z nich [3].

Okazuje się, że nie tylko u ssaków, ale również u

owadów występują czynniki transkrypcyjne, zależne

od liganda i tworzące heterodimery. U Drosophila

receptor steroidowego hormonu ekdyzonu jest ak

tywny w połączeniu z analogiem RXR, białkiem

Usp. Można więc sądzić, że zjawisko heterodimery-

zacji pojawiło sie w rozwoju filogenetycznym przed

rozdzieleniem się bezkręgowców i kręgowców[4].

II. RXR — stały partner w heterodimerach

RXR wykazuje cechy strukturalne, właściwe

wszystkim przedstawicielom nadrodziny receptorów

jądrowych. Szczególnie wysoka homologia łączy go

z rodziną, w skład której wchodzą receptory kwasu

retinowego, hormonów tarczycy, witaminy D3, kwa

sów tłuszczowych i pochodnych cholesterolu.

W cząsteczce RXR wyróżnia się wszystkie domeny,

charakterystyczne dla całej nadrodziny. Położona na

C-końcu wielofunkcyjna domena E albo LBD (li

gand binding domain) uczestniczy w wiązaniu ligan

da i dimeryzacji, a jej C-terminalny region, AF-2, ta

kże w transaktywacji. Wysoce konserwatywna do

mena C albo DBD (DNA binding domain) zbudowa

na z 6 6 reszt aminokwasowych, zawierająca dwa

multicysteinowe palce cynkowe, rozpoznaje i wiąże

region HRE w DNA. N-końcowe domeny A i B biorą

udział w transaktywacji.

RXR łączy się z wyłącznie jednym izomerem

kwasu retinowego, 9-cA-RA, podczas gdy Ugandami

RAR mogą być wszystkie izomery RA, zarówno na

turalne, jak i ich syntetyczne analogi [5,

Struktura miejsca wiążącego ligand w cząsteczce

RXR została określona krystalograficznie. Składają

się nań dwie antyrównolegle, a-helikalne „kanapki”,

ułożone w postaci dimerycznych jednostek. Sposób

ułożenia kieszonki sugeruje, że ligand może w niej

oddziaływać z wszystkimi modułami LBD, łącznie z

AF-2. RXR tworzy zarówno homo-jak i heterodime

ry, ale jego powinowactwo względem heterologicz-

nych receptorów jest znacznie wyższe. Powierzchnię

homodimeryzacji w LBD tworzą dwie helisy i pętla.

Stabilizują ją dwa hydrofobowe odcinki łańcucha

polipeptydowego. W LBD mieści się kilka regionów

heterodimeryzacji, nie całkowicie pokrywających

się z modułem homodimeryzacji [7], Transaktywa-

cyjny region AF-2 może działać autonomicznie, za

zwyczaj jednak funkcjonuje synergicznie z domena

mi A i B. Jak się wydaje, współdziałanie to ma

wpływ na stopień i intensywność aktywacji promoto

rów genów docelowych [8 ].

Trzy odrębne geny kodują główne formy RXR.

RXRa jest zbudowany z 467 reszt aminokwaso

wych, RXRP — z 410, a RXR% — z 463 reszt. Formy

te są wzajemnie homologiczne w obrębie domen

LBD w 8 8 %, DBD — w 93%.

Dodatkowe podtypy RXR, występujące w róż

nych tkankach i na różnych etapach rozwoju osobni

czego powstają drogą alternatywnego składania [6 ,

8].

III. Asocjacja heterodim erów z DNA

Sekwencja nukleotydów, rozpoznawana przez

monomer i stanowiąca miejsce jego wiązania jest

identyczna w przypadku wszystkich znanych hetero

dimerów występujących u ssaków. Stanowi ją hek-

sanukleotyd AGGTCA. Oba półmiejsca są przewa

żnie ułożone jako proste powtórzenie, DR (direct re

p ea t, -> n ->). Są one oddzielone od siebie o jeden do

pięciu nukleotydów, co określa się jako reguła 1-5.

Zdarzają się też ułożenia typu odwróconego, palin-

dromowego powtórzenia, IR (inverted repeat,

—» n <—), również zgodne z regułą 1-5. Odstępstwem

od tej reguły okazały się HRE typu odwiniętego po

wtórzenia, ER (everted repeat, <— n —>). Receptor

hormonów tarczycy wiąże się z ER-6 . Receptory RA

i witaminy D, mogą wiązać się z ER-8 , ale obserwo

wano to jedynie w sztucznych układach in vitro i nie

wiadomo, czy taki układ istnieje w komórkach.

Liczba nukleotydów oddzielających półmiejsca

determinuje rodzaj heterodimeru wiązanego przez

HRE. W Tabeli 1 przedstawiono typy HRE oraz li

gandy receptorów tworzących dimery. Tak np. dimer

RAR/RXR wiąże się z HRE typu DR-5 i DR-2,

VDR/RXR — DR-3, TR/RXR — DR-4. RXR zajmu

je półmiejsce w 5’-odcinku DNA, zaś jego partner—

w odcinku 3’. Jedynym wyjątkiem okazał się dimer

RAR/RXR, który wiąże się z nietypowym dlań HRE

typu DR-1 w odwrotnej kolejności. Taki układ działa

w wielu komórkach jako silny represor transaktywa-

cyjnej funkcji homodimeru RXR [9].

116

POSTĘPY BIOCHEMII 46(2), 2000

http://rcin.org.pl

1 2 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 ... 94 95

Comments to this Manuals

No comments

Akai QX-3700 User Manual Page 12

Comments to this Manuals