Antyportery Na+/H+ w komórkach ssaczych
Mammalian Na+/H+ exchangers
ANNA KICIŃSKA*
Spis treści:
I. Wstęp
II. Ogólna charakterystyka antyporterów Na+/H+
II-l. Rodzina genów kodujących antyportery Na+/H+
(NHE)
II-2. Struktura antyporterów Na+/H+ oraz ich lokaliza
cja
II-3. Podstawowe właściwości biochemiczne i farmako
logiczne antyporterów Na+/H+
III. Regulacja aktywności antyporterów Na+/H+
III-l. Fosforylacja
III-2. Oddziaływanie z innymi białkami
IV. Funkcja antyporterów Na /H+
IV-1. Antyportery Na+/H+ błony cytoplazmatycznej
IV-1.1. Regulacja wewnątrzkomórkowego pH
IV-1.2. Regulacja objętości komórki
IV-1.3. Transport w komórkach nabłonkowych
IV-2. Antyporter Na+/H+ wewnętrznej błony mitochon-
drialnej
V. Uwagi końcowe
Contents:
I. Introduction
II. Basic properties of the Na+/H+ exchangers.
II-1. NH E gene family
II-2. Structure, tissue and subcellular distribution of
Na+/H+ exchangers
II-3. Basic biochemical and pharmacological proper
ties.
III. Regulation of NHE activity.
III-l. Phosphorylation
III-2. Interaction with other proteins
IV. Functional role of Na+/H+exchangers
IV-1. Plasma membrane Na+/H+exchangers
IV-1.1. Regulation of intracellular pH
IV-1.2. Regulation of cell volume
IV-1.3. Transepithelial transport
IV-2. Mitochondrial Na+/H+exchanger
V. Concluding remarks
Wykaz skrótów: CaM — kalmodulina; CHP- (ang. calcineurin
B homolog protein) białko homologiczne z kalcyneuryną B;
ER-retikulum endoplazmatyczne; FGF — fibroblastowy czyn
nik wzrostu; [H+]w- wewnątrzkomórkowe stężenie H+; [H+]z-
zewnątrzkomórkowe stężenie H+; HOE694- (3-metylosulfo-
nylo, 4-piperydynobenzoilo) metasulfonian guanidyny; IP3R-
receptor IP3; KD- stała dysocjacji; MAPK — (ang. mitogen ac
tivated protein kinase) kinaza aktywowana przez mitogen;
MEK- (ang. mitogen/extracellular signaling kinase) kinaza ki
nazy MAP-Erk; [Na+]w- wewnątrzkomórkowe stężenie Na+;
[Na+]z— zewnątrzkomórkowe stężenie Na+; NHE — antyporter
Na+/H+; NHERF- (ang. Na+/H+ exchanger regulatory factor)
białko regulujące aktywność antyportera NHE3; PKA —
białkowa kinaza A; pHj — wewnątrzkomórkowe pH; PKC —
białkowa kinaza C; PTH — parathormon; pz — par zasad; SH3
— region 3 homologii src.
*Mgr, Pracownia Wewnątrzkomórkowych Kanałów Jonowych,
Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN, ul.
Pasteura 3, 02-093 Warszawa, e-mail anias@nencki.gov.pl
I. Wstęp
Antyportery Na+/H+ (NHE — ang. sodium/proton
exchangers) usuwają z wnętrza komórki jony H+ z
jednoczesnym pobieraniem jonów Na+. Wymiana
Na+/H+ chroni komórki przed niebezpiecznym za
kwaszeniem środowiska wewnątrzkomórkowego. Z
drugiej strony, zmiany wewnątrzkomórkowego pH
często zapoczątkowują zmiany związane z etapem
rozwoju, na którym znajduje się komórka czyjej sta
nem funkcjonalnym. Procesy te mogą więc być regu
lowane poprzez zmiany aktywności antyporterów
Na+/H+. Wymiana Na+/H+jest również bardzo istot
na dla regulacji objętości komórki oraz resorpcji jo
nów Na+ w komórkach nabłonkowych układu pokar
mowego i nerek. Antyport Na+/H+ najprawdopodob
niej gra również kluczową rolę w uszkodzeniach
ludzkiego mięśnia sercowego podczas ischemii i re-
perfuzji [1 ].
Aktywność antyportu Na+/H+ została zaobserwo
wana we wszystkich dotychczas przebadanych ko
mórkach eukariotycznych (komórki grzybów [2 ],
zwierząt [3-7] i roślin [8 , 9]), jak również w komór
POSTĘPY BIOCHEMII 46(2), 2000
177
Comments to this Manuals