tzw. „cichych” konwersji. Redagowanie tych ostat
nich wykryto u wiesiołka [96]. W intronach genu
na dl wiesiołka składanych w systemie trans stwier
dzono występowanie 3 miejsc redagowania. Podob
nie jak w przypadku genu nad 1 stwierdzono, że reda
gowanie jest konieczne do prawidłowego wycięcia
intronów [96]. Okazało się również, że 27 miejsc re
dagowania wiesiołka, pszenicy i rzodkiewnika jest
wspólnych [97].
W transkryptach genu n ad l dotychczas zbada
nych gatunków roślin najwięcej zmian typu C — U
występuje w centralnym i 3’ końcowym rejonie
mRNA (Rys. 3). U okrytozalążkowych, z wyjątkiem
ryżu [51, 98, 99] obraz redagowania jest zachowaw
czy. Konwersji ulega zazwyczaj od 10-23 miejsc u
okrytozalążkowych, natomiast u nagozalążkowych
— sosny zwyczajnej, redagowanie mRNA nad l
obejmuje aż 27 pozycji [100]. Wyjątkowy przypadek
R o z m i e s z c z e n i e r e d a g o w a n y c h k o d o n ó y y w t r a n s k r y p t a c i
G E M NA1)3
MC.
wpływ na redagowanie; takiego wpływu nie obser
wuje się jednak w relacji redagowania poszczegól
nych miejsc. Zaobserwowano przy tym, że niektóre
miejsca w sekwencji mRNA nad3 są redagowane z
większą częstotliwością, inne natomiast z mniejszą
[98, 105], Badano również wpływ sterylnej i płodnej
cytoplazmy na obraz redagowania transkryptów
nadl. Jak wynika z badań przeprowadzonych z etio-
lowanymi siewkami i pylnikami sorgo [75] nie
stwierdza się różnic w redagowaniu tych dwóch ty
pów cytoplazm. Ponieważ gen na d l w większości
badanych przypadków ulega kotranskrypcji z genem
rps 12 badano także rejon między tymi genami. U
słonecznika rejon ten był redagowany w jednym
miejscu [51].
Badając redagowanie transkryptów genu nad4
pszenicy [106, 107], rzepy i sałaty [108] i stwierdzo
no, że obraz redagowania jest podobny ale nieiden-
II AA
ROZM IESZCZ E NIE R EDAGOWANYCH KO D ONOW W TRANSKRYPTACH
GENU NA!)9
AUG
l AA
SŁONECZNIK
MAGNOEI \
PETUNIA
ŻEŃ-SZEŃ
WIESIOŁEK
CEBULA
RYŻ
KUKURYDZA
SORGO
PSZENICA
SOSNA
ZW Y ( ZAJN A
ZIEMNIAK
BURAK
ZWYCZAJNY
RY Ż
PSZENIC \
stanowi rzodkiew odmiany płodnej i męskosterylnej
‘Ogura’, w których mitochondrialne transkrypty
nadl nie ulegają w ogóle redagowaniu [101]. Cha
rakterystyczną cechą towarzyszącą ekspresji genu
nadl roślin jest występowanie procesu częściowego
redagowania [51, 100, 102-105], W niektórych tran
skryptach pszenicy stwierdzono występowanie dele-
cji w miejscach redagowania lub w ich bezpośrednim
sąsiedztwie. G u a 1 b e r t o i wsp. [103] sugerują ,
że delecje te są konsekwencją procesu redagowania.
Jak wykazały szczegółowe badania przeprowadzone
na siewkach i kulturach zawiesinowych kukurydzy
[104] stopień redagowania mRNA nad l zmienia się
w zależności od warunków hodowli kultur zawiesi
nowych i od wieku siewek. Wilson i H a n s o n
[105] analizując stopień redagowania 4 różnych ge
notypów petunii zauważyli, że genom jądrowy ma
Rys. 3. Przykładowe rozmieszczenie
miejsc redagowania w transkryp
tach genów nad na przykładzie
nadl i nad9. Gwiazdkami (*)
oznaczono pozycje redagowa
nych kodonów na całej długości
odpowiedniego mRNA.
tyczny. U pszenicy redagowanie występuje głównie
w I i IV eksonie. Sugeruje się, że to nierównomierne
rozmieszczenie miejsc redagowania ma związek z
budową podjednostki NAD4 i z ewolucyjnymi pro
cesami „tasowania” eksonów. W porównaniu z obra
zem redagowania innych transkryptów nad proces
podwójnego redagowania kodonów mRNA nad4
występuje rzadko [ 106, 108]. U pszenicy okazało się
również, że redagowanie połączenia eksonów II i III
mRNA zapewnia ciągłość ramki odczytu [107],
Redagowanie stwierdzono również w transkryp
tach nad4L. Transkrypty podjednostki NAD4L
rzodkiewnika ulegają redagowaniu, które zmienia
charakter 9 kodonów. Okazało się jednak, że spośród
dziesięciu analizowanych klonów cDNA nad4L tego
gatunku, cztery z nich były identyczne i całkowicie
redagowane, pozostałe zawierały od jednego do kil
172
POSTĘPY BIOCHEMII 46(2), 2000
Comments to this Manuals